فهرست مطالب

۱- مقدمه ۱

۱ -۱- چکیده ۲

۱-۲- روش تحقیق ۳

۱ -۳- مفهوم آمادگی الکترونیکی ۶

۱ -۴- تعاریف آمادگی الکترونیکی ۸

۱ -۵- اهداف آمادگی الکترونیکی ۱۰

۱ -۶- فرایند توسعه آمادگی الکترونیکی در یک کشور ۱۳

۱-۷- ضرورتها و روشهای ارزیابی آمادگی الکترونیکی ۱۵

۱-۸- اهمیت ارزیابی آمادگی الکترونیکی ۱۶

۱-۹- ضرورتهای آمادگی الکترونیکی ۱۸

۱ -۱۰- مؤلفههای آمادگی الکترونیکی ۱۹

۱ -۱۱- عناصر مؤثر در آمادگی الکترونیکی ۲۲

۱ -۱۲- مزایای آمادگی الکترونیکی ۲۵

۱-۱۳- موانع تحقق آمادگی الکترونیکی ۲۷

۱-۱۴- گزارش اجلاس جهانی اقتصاد ۲۹

۱-۱۵- رتبه بندی اکونومیست اینتلیجنس ۳۰

۱ -۱۶- جامعه اطلاعاتی ۳۲

۱-۱۷- فناوری مولد  ) جامعه صنعتی( ۴۴

۲- ساختار کلی یا چهار چوب  ارزیابی آمادگی الکترونیکی ۴۵

۲ -۱- قابلیت های دسترسی به زیر ساخت ۴۶

۲ -۲- ظرفیت های بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات ۵۱

۲ -۳- فرصت های ارزش زا ۵۲

۳- شناسایی مدلهای آمادگی الکترونیکی و استخراج معیارهای آن ۵۶

۳-۱- معیار های کلان سنجش آمادگی الکترونیکی ۵۷

۳ -۲- بررسی کلی مدلهای  ارزیابی آمادگی الکترونیکی ۵۹

۵- ارائه معیارهای بهینه برای کشور به تفکیک حوزه ها ۱۵۵

۵-۱- سازمان های دولتی ۱۵۶

۵-۲- سازمانهای تجاری ۱۵۸

۵-۳- بنگاههای اقتصادی ۱۶۱

۵-۴- جامعه اطلاعاتی ۱۶۶

۶- جمع بندی نهایی ۱۷۱

۷- منابع ۱۷۷

۱- مقدمه

آمادگی الکترونیکی توانایی پذیرش و به کارگیری فناوری اطلاعات در جوامع بوده و دارای چهار مؤلفهء بنگاههای اقتصادی، شهروندان، زیرساختها و دولتها است. اهمیت ارزیابی الکترونیکی در تبیین تفاوت کشورهای مختلف در میزان بهرهگیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات و ایجاد شکاف دیجیتالی است. اهداف اقتصادی همچون حفظ توان رقابت دیجیتالی، ایجاد زیرساختهای فناوری اطلاعات و ارتباطات، گسترش کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در راستای توسعه توان اقتصادی و گسترش سرمایهگذاری خارجی و اهداف اجتماعی همچون کاهش شکاف دیجیتالی، بهرهمندی افراد و سازمانها از اطلاعات کیفی و ایجاد اعتماد در مشتریان از جمله دستاوردهای آمادگی الکترونیکی به شمار میروند.

برای ارزیابی آمادگی الکترونیکی مدلهای متفاوتی از جمله: MOSAIC، APEC، CID، CSPP، EIU ، ITU و… وجود دارند که هر کدام شاخصها و روشهای متفاوتی را برای سنجش آمادگی الکترونیکی ارائه میدهند.

 چکیده

منظور از آمادگی الکترونیکی (E – Readiness) توانایی پذیرش، استفاده و بهکارگیری فناوری اطلاعات و کاربردهای مرتبط با آن در جوامع میباشد. عوامل متعددی بر چگونگی استفاده از فناوری اطلاعات و سطح آمادگی الکترونیکی جوامع تأثیرگذار است. مطالعهء چگونگی بهکارگیری این فناوری در کلیه زمینههای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی جوامع حائز اهمیت است. در این راستا ارزیابی آمادگی الکترونیکی جوامع و سازمانها برای استفاده مؤثر از این فناوری مقدمهء برنامهریزی بهینه به منظور نیل به اهداف سازمانی است.

 کلمات کلیدی: e readiness  ، فناوری اطلاعات، ارزیابی، زیر ساخت، شکاف دیجیتالی، مدل، شاخص

روش تحقیق

روش تحقیق این پروژه با توجه به شکل ذیل عبارتست از:

۱- مطالعه اسناد: به صورت موردی برخی از پروژه ها و اسناد در این زمینه بررسی شده است؛ که منابع آنها مجلات، اینترنت، اسناد کتابخانه ای، پروژه های انجام شده در این زمینه و … می باشد.

۲- Benchmarking: الگوبرداری (Benchmarking) روشی سیستماتیک است که سازمانها بوسیله آن می‌توانند فعالیتهای خود را بر اساس بهترین صنعت یا سازمان اندازه‌گیری و اصلاح کنند ؛ این روش با فراهم‌سازی چارچوبی برای سازمانها که بوسیله آن فعالیتهای بهترین سازمان مشخص گردیده است و تشخیص وجوه تمایز سازمان موجود با بهترین سازمان ، نشان می‌دهد که چگونه می‌توان شکافهای موجود را پر کرد .

۳- دریافت مشاوره: با راهنمایی های استاد راهنما و برخی اساتید دیگر در این زمینه، مسیر پروژه تعیین شد.

۴- استخراج نتایج: در این مرحله پس از بررسی اسناد جمع آوری شده و همچنین راهنمایی های اساتید ارجمند نتایجی در این مرحله استخراج شده است.

۵- ارائه مدلها: با تجزیه و تحلیل نتایج مدلهایی در جهت رسیدن به آمادگی الکترونیکی دسته بندی و ارائه شد.

۶- ارائه معیارها: برای رسیدن به آمادگی الکترونیکی نیازمند معیارهایی می باشد، تا منطبق با آنها در راستای مدل مربوطه بتوان به آمادگی الکترونیکی در جامعه رسید.

۷- مدل بهینه: با بررسی مدلها و معیارهای بدست آمده در حوزه های مختلف( سازمانهای دولتی، بنگاههای اقتصادی و …) مدل بهینه در هر حوزه تعیین شد.

تعاریف

در این بخش به تعریف و مفهوم کلی آمادگی الکترونیکی، ضرورت های آمادگی الکترونیکی ،مزایای آمادگی الکترونیکی و …. خواهیم پرداخت. آمادگی الکترونیکی دارای مدل های اندازه گیری متفاوتی می باشد، که هر کدام از این مدل ها به صورت مجزا تعریف واحدی را از آمادگی الکترونیکی ارائه می دهند. در فصلهای بعدی نیز به این عناوین خواهیم پرداخت.

مفهوم آمادگی الکترونیکی

آمادگی الکترونیکی عبارت است از مجموعه شاخص های استاندارد و مورد تائید سازمان های بین المللی در مورد توانمندی ها، امکانات و سرمایه گذاری های یک کشور، شهر یا شرکت در زمینه فناوری اطلاعات که نماینده حجم تلاش ها و پیشرفت های آن محیط برای کاربردی تر کردن فناوری اطلاعات است.

گروه همکاریهای اقتصادی آسیا و اقیانوسیه (APEC) کشوری را آماده الکترونیکی میداند که دارای تجارت آزاد، صنعت قانونمند، سهولت در صادرات و هماهنگ با استانداردهای دولتی و توافقنامههای تجاری است.

مطابق تعریف ارائه شده در پروژه سیاستگذاری سیستمهای کامپیوتری (CSPP) یک جامعه آماده از لحاظ الکترونیکی، جامعهای است که دارای سرعت بالای دسترسی به شبکه در یک بازار رقابتی، دسترسی و استفاده پایدار از فناوری اطلاعات و ارتباطات در مدارس، ادارات دولتی، بنگاههای اقتصادی، خانهها و مراکز بهداشتی است. در چنین جامعهای امنیت و حریم خصوصی افراد هنگام بهرهگیری از روشهای الکترونیکی تامین شده و سیاستهای دولتی از کاربری و اتصال به شبکههای کامپیوتری حمایت میکنند.

براساس این تعریف میزان نفوذ فناوری اطلاعات و ارتباطات درخانهها، بنگاههای اقتصادی، مراکز بهداشتی و درمانی و ادارات دولتی مبنای ارزیابی آمادگی الکترونیکی یک جامعه قرار میگیرد.